Ewaluacja programu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie gminy Spytkowice na lata 2015 – 2025 za rok 2020 - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Spytkowicach

Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy
w Rodzinie w Gminie Spytkowice na lata 2015 – 2025 ustanowiony został uchwałą Nr VI/56/15 Rady Gminy z dnia 27 maja 2015. Określa zadania w ramach lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w oparciu o sporządzoną diagnozę lokalną, realizuje założenia przyjęte ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
i ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowywaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Zadania z zakresu programu są koordynowane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Spytkowicach. Obowiązek realizacji zadań wynikających z ustawy
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie spoczywa na Zespole Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Obsługę Zespołu Interdyscyplinarnego zapewnia Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Spytkowicach.

Zespół Interdyscyplinarny został powołany Zarządzeniem Nr 256/2020 Wójta Gminy Spytkowice z dnia 27 listopada 2020 r. w sprawie: powoływania Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W skład Zespołu wchodzą specjaliści różnych grup zawodowych, reprezentującymi: komendę powiatową policji, kuratorską służbę sądową, oświatę, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, gminny zakład opieki zdrowotnej, lokalną organizację pozarządową, gminny ośrodek pomocy społecznej.

Celem głównym Programu jest zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy
w rodzinie oraz zmniejszenie skali tego zjawiska na terenie Gminy Spytkowice. Jego realizacja odbywa się poprzez działania profilaktyczne i edukację społeczną, zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie skutecznej ochrony i pomocy oraz zwiększenie kompetencji służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

W związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-COV-2, sytuacja wymusiła i nadal wymusza zmianę sposobu komunikacji i form udzielanej pomocy, co podyktowane jest koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego zarówno osób i rodzin zagrożonych lub doświadczających przemocy, ale także osób realizujących zadania w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Cele szczegółowe 1.

Zbieranie i aktualizowanie danych dotyczących występowania aktów przemocy

w rodzinie.

Działania diagnozujące rozmiary zjawiska przemocy w rodzinie realizowane są na bieżąco, poprzez identyfikowanie na terenie gminy ofiar i sprawców przemocy przez pracowników socjalnych prowadzących rozeznania w rodzinach będących pod opieką Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz przez stałą współpracę, prowadzoną
w szczególności z kuratorami, asystentem rodziny, szkołami, ośrodkami zdrowia, ośrodkiem interwencji kryzysowej, posterunkiem policji, GKRPA, w zakresie monitorowania wspólnych klientów, poprzez spotkania, wymianę informacji, opracowywanie procedur oraz udział w szkoleniach.

Pracownicy socjalni Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Spytkowicach w 2020 r. obejmowali wsparciem 169 rodzin, wśród nich:

– 52 uwikłanych w problem uzależnień,

– 23 uwikłanych w problem przemocy,

– 8 z nadzorem kuratorskim,

Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie rozpoznaje problemy w rodzinach zagrożonych lub dotkniętych przemocą w rodzinie i podejmuje działania w tych rodzinach.

Opracowuje i realizuje indywidualny plan pomocy, inicjuje działania w stosunku do osób doznających i stosujących przemoc i następnie monitoruje sytuacje w tych rodzinach. Działania te realizowane są w Grupach Roboczych.

W 2020 roku pomocą Grup Roboczych objętych było:

a/ 23 rodziny uwikłana w problem przemocy domowej – 46 osób,

b/ 30 osób doznających przemocy w rodzinie:

– 20 kobiet,

– 3 mężczyzn,

c/ 23 osoby stosujące przemoc w rodzinie:

– 23 mężczyzn, w tym 17 po spożyciu alkoholu,

1.2 Podnoszenie świadomości społecznej i wrażliwości na zjawiska związane z przemocą w rodzinie.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w ramach działań edukacyjno – informacyjnych
w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy

Umieszczano artykuły na tablicach informacyjnych w placówkach np. „Plan awaryjny dla osób doświadczających przemocy w rodzinie”. „Linia Pomocy Pokrzywdzonym”,

Na tablicach ogłoszeń umieszczone są informacje dotyczące możliwości skorzystania
z programów terapeutycznych online.

Na stronie internetowej GOPS widnieją informacje dotyczące uzyskania pomocy specjalistycznej przez kontakt telefoniczny również e-mailem. Pomoc ta jest udzielana przez:

– Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Radoczy,

– Psychologa w Punkcie Informacyjno Konsultacyjnym w Spytkowicach,

– Linia Pomocy Pokrzywdzonym (wsparcie przez 24 godziny / 7 dni w tygodniu )

Z uwagi na ograniczone funkcjonowanie szkoły spowodowane epidemią COVID 19 uczniowie realizują nauczanie zdalne. W trakcie tej edukacji uczniowie z rodzin przejawiających problemy opiekuńczo-wychowacze otrzymują pomoc poprzez stały kontakt nauczycieli, wychowawców z uczniami i ich rodzicami. Informacje i adresy mailowe przekazywane przez pedagogów szkolnych małoletnim oraz ich opiekunom ( SYTAUCJE KRYZYSOWE, CO ZROBIĆ KIEDY JESTEŚMY ŚWIADKAMI PRZEMOCY, CO ZROBIC KIEDY MOJE DZIECKO JEST W KRYZYSIE, JESTEM DZIECKIEM. GDZIE MAM SZUKAĆ POMOCY.)

1. Działania w zakresie pomocy psychologiczno – pedagogicznej: pomoc i wsparcie pedagoga szkolnego ( problemy emocjonalne związane z izolacją społeczną, wsparcie
w zakresie edukacji , problemów rówieśniczych itp.) pomoc świadczona uczniom oraz rodzicom,

2. Profilaktyka dotycząca zdrowia psychicznego dzieci, bezpieczeństwa, uzależnień oraz zdrowia ogólnego prowadzona zgodnie z Programem Wychowawczo Profilaktycznym (ONLINE).

3. Konsultacje dla uczniów (stacjonarne) – uczniowie mają możliwość bezpośredniego kontaktu z nauczycielem w sytuacji problemów w nauce lub bieżących problemów wychowawczych.

4. zajęcia specjalistyczne dla uczniów objętych taką pomocą (zajęcia rewalidacyjne, korekcyjno-kompensacyjne, terapeutyczne) świadczone uczniom na terenie szkoły.

5. Pomoc techniczna dla uczniów w zakresie edukacji zdalnej – rozdysponowanie laptopów wśród uczniów wymagającej takiej pomocy.

1.3. Zapewnienie wsparcia osobom oraz rodzinom dotkniętym przemocą w rodzinie.

W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Spytkowicach prowadzone było poradnictwo dla rodzin uwikłanych w problemy uzależnień i przemocy domowej. Działanie obejmowało wstępną diagnozę sytuacji i potrzeb rodziny, wspieranie w zakresie prawidłowego funkcjonowania rodziny oraz ukierunkowanie w dalszej pracy z psychologiem lub z innymi specjalistami ( prawnikiem, pedagogiem, konsultantem rodzinny, dzielnicowym, asystentem rodzinnym).

1. W Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Radoczy z pomocy skorzystało 29 osób. Osoby te skorzystały z 85 konsultacji w tym:

– 59 psychologicznych,

– 17 pedagogicznych,

– 5 prawnych,

– 4 konsultacji rodzinnych,

– 4 inne formy,

– 1 osoba uczestniczyła i ukończyła program korekcyjno – edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie.

2. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Spytkowicach prowadziła 52 spraw dot. uzależnienia od alkoholu.

– 5 spraw zostało przekazanych do rozpatrzenia przez Sąd Rejonowy w Wadowicach,

– 17 osób zostało przewiezionych do Izby Wytrzeźwień,

– 33 osób otrzymało pomoc i wsparcie w Punkcie Informacyjno – Konsultacyjnym

w Spytkowicach.

Rodziny wychowujące małoletnie dzieci, mające problemy opiekuńczo – wychowawcze, wspierane są pracą asystenta rodziny. To specjalista, którego zadaniem jest towarzyszenie rodzinie niepotrafiącej samodzielnie pokonać różnych trudności życiowych.

W oparciu o ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, pracownik socjalny stwierdzając, że w rodzinie występuje problem opiekuńczo – wychowawczy, wnioskuje o wsparcie rodziny poprzez przydzielenie asystenta rodziny, bez względu na dochód rodziny. Rodzina musi wyrazić zgodę na takie wsparcie.

Prace na rzecz rodzin w 2020 roku realizował 1 asystent rodziny ( w wymiarze ¾ etatu). Asystent rodziny wsparciem obejmował 14 rodzin.

– 2 rodziny zostały zobowiązanych do pracy z asystentem przez sąd,

– 3 dzieci w rodzinach objętych asystenturą przebywało w pieczy zastępczej.

Pracownicy socjalni, członkowie grup roboczych Zespołu Interdyscyplinarnego na bieżąco prowadzą działania informacyjno – edukacyjne dotyczące konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie. Z każdą osobą uwikłaną w problem przemocy domowej przeprowadzona jest rozmowa informująca o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy w rodzinie. Podczas pierwszego kontaktu, osoba dotknięta przemocą w rodzinie otrzymuje formularz „Niebieska Karta – B”. Zawiera on informacje dotyczące przemocy, czym ona jest, jakie są jej formy, kogo dotyczy procedura, kwestie dotyczące postępowania w przypadku przemocy
w rodzinie oraz informacje o instytucjach zobowiązanych do podjęcia działań.

1.4 Zapewnienie schronienia osobom oraz rodzinom dotkniętym przemocą w rodzinie

W ramach współpracy osoby doznające przemocy w rodzinie mają możliwość zamieszkania w hostelu w Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Radoczy. W roku sprawozdawczym żadna rodzina z naszego terenu nie skorzystała z oferowanej pomocy.

Osobom dotkniętym przemocą w rodzinie zapewniamy również miejsce w mieszkaniu chronionym.

1.5 Zmniejszenie negatywnych następstw zjawiska przemocy dla świadków przemocy.

Na zlecenie Gminy Spytkowice działa Punkt Inforamcyjno – Konsultacyjny, gdzie osoby potrzebujące pomocy otrzymują specjalistyczną pomoc psychologiczno terapeutyczną mającą na celu ograniczenie szkód zdrowotnych wynikających z nadużywania alkoholu.

– 33 osoby skorzystały z poradnictwa indywidualnego dla osób uwikłanych w przemoc domową.

1.6 Zapobieganie stosowania przemocy.

Zwiększenie skuteczności oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie.

Członkowie grupy roboczej Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, w trakcie spotkań z osobami stosującymi przemoc motywuje do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych, realizowanych przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Radoczy oraz przez Terapię Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia.

Członkowie Zespołu przekazują pisemną informację o programie, informują o miejscach, gdzie dostępna jest terapia oraz gdzie można uzyskać wsparcie. Informacja o dostępnych formach pomocy znajduje się na stronie internetowej Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Stosowanie procedury „Niebieskie Karty”.

Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „Niebieskie Karty”, określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów
z dnia 13 września 2011 r.

Procedura NK może zostać wszczęta przez przedstawicieli służb: pomocy społecznej, komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, ochrony zdrowia, oświaty. Gdy w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, bądź w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będąc świadkiem przemocy w rodzinie, poweźmie podejrzenie stosowania przemocy wobec członków rodziny, wypełnia „Niebieską Kartę-A”. Wszczęcie i prowadzenie procedury nie wymaga zgody osoby, co do której istnieje podejrzenie, że została dotknięta przemocą.

Procedura „Niebieskie Karty” jest realizowana zgodnie z obowiązującymi przepisami:

– po sporządzeniu formularza NK-A, w ciągu 7 dni jest on przekazywany do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,

– kolejne spotkania odbywają się w grupie roboczej zajmującej się problemami konkretnej rodziny. W skład grupy roboczej powołuje się, w zależności od potrzeb, przedstawiciela oświaty, GKRPA, kuratora, asystenta rodziny, dzielnicowego.

Spotkania odbywają się w siedzibie Ośrodka, w celu ustalenia indywidualnego planu pomocy, motywowania sprawcy przemocy do zmiany zachowania, dokumentowania działań oraz monitoringu działań bezpieczeństwa rodziny.

Spotkania są organizowane w taki sposób, aby zagwarantować osobie doznającej przemocy poczucie bezpieczeństwa i nie narażać jej na spotkanie ze sprawcą.

Dokumentowanie działań podejmowanych w ramach procedury „Niebieskie Karty” prowadzą grupy robocze Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy
w Rodzinie.

W wyniku działań Zespołu w 2020 roku odbyło się 48 posiedzeń grup roboczych oraz
5 posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego.

– 23 rodziny objęte były procedura „Niebieskie Karty”, z czego 4 wszczęto w 2019 roku.

Współdziałanie pomiędzy instytucjami w zakresie monitorowania zachowań osób stosujących przemoc w rodzinie.

Na podstawie sporządzonej diagnozy sytuacji rodziny i ustalonych potrzeb podczas grupy roboczej Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie jest ustalany plan pomocy rodzinie, indywidualnie dla każdej uruchomionej procedury „Niebieskie Karty”.

W wyniku pracy grup roboczych w 2020 r. pracownicy socjalni GOPS sporządzili

– 3 powiadomienie do Sądu Rodzinnego i Nieletnich o potrzebie objęcia rodziny nadzorem kuratorskim,

– 6 wniosków do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Posterunek Policji realizując działania w związku z przemocą w rodzinie:

– przeprowadził 31 interwencji domowych .

– zatrzymał 3 osoby wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, celem przewiezienia do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych,

– sporządził 6 wniosków do Prokuratury Rejonowej w Wadowicach o objęcie aktem oskarżenia osób podejrzanych o stosowanie przemocy w rodzinie.

Sąd Rejonowy I Wydział Cywilny zarejestrował 2 sprawy o zobowiązanie sprawcy przemocy w rodzinie do opuszczenia mieszkania zajmowanego wspólnie z innymi członkami rodziny wobec których dopuścił się przemocy.

EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU

W aktualnej sytuacji epidemiologicznej, szczególnie istotne jest, aby osoby doznające przemocy w rodzinie mogły liczyć na wsparcie lokalnych służb i instytucji, które na co dzień zajmują się problematyką przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Dlatego też rodziny objęte procedurą „Niebieskie Kary” na bieżąco są monitorowane – zwłaszcza w odniesieniu do dzieci będących świadkami przemocy.

W marcu 2020 roku została opracowana instrukcja dotycząca sposobu organizacji Zespołu Interdyscyplinarnego i Grup Roboczych oraz realizacji procedury „Niebieskie Karty” oraz pracowników socjalnych do pracy z rodzinami, które przejawiają problemy opiekuńczo-wychowawcze w związku z epidemią wirusa SARS-Co-V-2.

Na bieżąco są podawane informacje dotyczące miejsc świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób zagrożonych lub dotkniętych przemocą jak również informacje, gdzie osoby doznające przemocy, w sytuacjach szczególnie trudnych i tego wymagających, mogą szukać wsparcia w formie schronienia, przy jednoczesnym zachowaniu przez placówki zapewniające schronienie wszelkich środków bezpieczeństwa związanych z ochroną przed zakażeniem COVID-19

Jak każdego roku czynnikiem determinującym zachowania przemocowe w Gminie Spytkowice jest alkohol.

Realizacja zadań określonych w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy
w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2015-2025 przyczyniła się
w szczególności do zwiększenia dostępności pomocy dla osób dotkniętych przemocą oraz podniesieniem świadomości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie.